Hayatını etkileyen önemli konu: Kendine güven

• Kendinle ilgili sürekli negatif düşünüyorsan
• Başkalarının söylediklerini çok takıyorsan
• Eleştirileri kaldıramıyorsan
• Sıklıkla kendini ifade edemediğini düşünüyorsan
• İlişkilerinde karşındakini aşırı kıskanıyorsan
• Bir işe başlamadan önce ya başarısız olursam korkusu ağır basıyorsa
• Mükemmel bir şekilde yapmak için erteliyorsan
• Kararlarını ve seçimlerini yaparken kendinden çok başkalarının onaylaması daha önemliyse
• Sosyal ortamlara girmek veya toplum içinde konuşmak sıkıntı veriyorsa
• Mutsuz olduğun halde risk almamak için hayatında değişiklik yapmaktan kaçınıyorsan

Kendine güven, özdeğer, özsaygı, kendini sevme üzerinde çalışmalısın.

Kendine güven azlığının nedenleri

Dünyaya geldiğimizden bu yana yaptıklarımıza karşılık aldığımız geri bildirimlerle kendimize yönelik bir bakışımız oluşur. Çevremizden gelen tepkilerle bir şeyleri iyi yapabildiğimizi ya da yetersiz olduğumuzu düşünürüz.

Özellikle çocukken zihin verilen telkinleri yararlı ya da zararlı diye ayırt edemediğinden söylenilenler direk bilinçaltına iner. Ailede sürekli eleştirilerek, kıyaslanarak büyütülen çocuklar; kendini genellikle kötü, yetersiz, beceriksiz hissedip, kendine pek de güven duymayacaktır. Ebeveynlerin ‘sen yapamazsın, ben senin yerine yapayım’ gibi koruyucu tavırları da kişinin kendine olan güvenini zorlaştırır.

Okulda derste bilemediği bir soru için arkadaşları arasında küçük düşürülen bir çocuk arkadaşlarından daha yetersiz olduğunu düşünebilir. Bunu destekleyen başka deneyimler de yaşarsa çevresindekilerin kendisinden daha iyi olduğuna inanır.

Genellikle çocuklukta veya yaşanılan travmalarla oluşan kendine güvensizlikler, çözülmez ve gereken tedavi görülmezse iş ve özel hayatta kişiyi çok zorlayıcı olabilmektedir.

Kendine güveni tam olmayan kişiler başkalarından onay bekler. Kendini ifade edemedikçe yakın çevresine kızıp, gücenebilir. İş hayatında risk almaktan kaçtığı için mutsuzdur.

Herkese sınırlarınca davranılır. Birbirine yakın görünüm ve konumda iki kişi; birini görürsünüz gelen geçen itip kakıyor. Başka birine bakarsınız saygıyla davranılınıyor. Davranışlardaki farklılığı belirleyen kişinin enerjisiyle yansıttığı duruşu ve kendisine ne şekilde davranılacağına dair çizdiği sınır. Kendine güvenen insanların sınırlarının kolay aşılmadığını görürsünüz.

Büyüdükçe kendimizi geliştiren adımları atmazsak daha önce başkalarının söylediklerinin etkisi altında kalırız. (Yine mi hata yaparım, bunu beceremem, o iş beni aşar, yaptığım beğenilmiyor… gibi olumsuz telkinlerle güvenimizi aşağılara çekeriz.) Kendine güven öğrenilen bir şeydir.

Kendine Güveni Arttırmak İçin

1. Kendini başkalarıyla karşılaştırma. Herkesin başarılı olduğu alan farklı olabilir. Yetersiz olduğunuzu düşündüğün konulara odaklanıp üzülmek yerine enerjini kendini geliştirmeye odakla ve yaparken iyi hissettiğin şeyler yap.
2. Sadece bilinçaltındaki kayıtları dönüştürmek yetmiyor, bu konuda adım atman da gerekiyo Mesela, topluluk önünde konuşmayla ilgili geçmişte iyi hissettirmeyen bir deneyim yaşadın. Bilinçaltında o konuyu çözdürdün. Ancak, bu konuda bir şey yapmazsan kendine inancın eksik kalabilir. Ufak çaplı da olsa kendine güvenini sağlamlaştırıcı bir şey yapman önemli. Hani sınava girmek için dersini çalışırsın, ancak sınavı geçtiğinde kendini başarmış ve daha iyi hissedersin ya, onun gibi.
3. Kendine bakım yap. Giyimine özen göster. (Sosyal ortamlarda kıyafeti nedeniyle yaşanılan travma ve olumsuz duygu kayıtlarına da çok rastlanılıyor.) Kendini iyi hissettiren kıyafetler giydiğinde daha güvenli durduğunu fark etmişsindir.
4. Ulaşabileceğin küçük hedeflerden başlayarak güvenini arttır.
5. Kendine karşı esnek ve hoşgörülü ol. Hata yaptığında da kendine anlayışlı davran, öğrenme yolunda yanlışların olabileceğini kabul et.
6. Başarıların için kendinizi ödüllendir.
7. Reddedilmeyi, beğenilmemeyi kişisel algılama. Herkesin farklı bakış açısı var, onu kabullen. Bir yerdeki reddedilişi genelleme.
8. Yapıcı eleştirileri kendini geliştirme yolunda değerlendir.
9. Aklına gelen olumsuz düşüncelerle fazla ilgilenme. İlgilenmediğin misafirler bir süre sonra gider. Zihninde olumsuzluklar yerine olumlu düşünceleri misafir et.
10. Kendine güven bir günde oluşacak bir şey değil. Nasıl ki kaslar için uzun zaman çalışılıyor, zihin de yeni inancı tekrarlarla kuvvetlendiriyor. Kendine olumlu telkinler ver ve güvenini arttıracak aktivitelere yönel.
11. İngilizcede “Fake it until you make it” diye bir deyim var. Türkçesi “Olana kadar taklit et” Oyuncular bir süre sonra rol yaptıkları karakterin kimliğini sergilerler. Kendini nasıl görmek istiyorsan o şekilde davran.

Özgüven sorunu için bazen ufak değişiklikler, kendine verilen telkinler yeterli gelirken, bazen sorun çok daha derinlerde olabiliyor. Çocuklukta görülen duygusal ve fiziksel şiddet, kazalar, sakatlıklar, engeller, yetersiz hissettiren deneyimler, ağır eleştirilerle büyümek, arkadaşlarına karşı küçük düşmüşlük hisleri, taciz, istismar gibi travmatik etkilerin de çözülmesi önemlidir. Bir şeyler yapma yolunda kişiyi engelleyen bilinçaltında kayıtlı duygu yükünü boşaltmak gerekir. Bunun için çeşitli terapiler, regresyon, travma temizliği, nlp gibi duruma ve kişiye özel yöntemler uygulanabilir.

Bilinçaltının imgeleme ve gerçeği ayırt edememe özelliği kullanılarak geçmişin etkisi değiştirilebilir ve kendine güven duygusu geliştirilebilir.

*Gonca Kubat

İş ve özel hayatınızda daha değerli hissetmek, özgüveninizi arttırmak  için aşağıdaki formu doldurun, kendinize yaptığınız yatırımın karşılığını görün.