Yeterli Hissetmek

İnsan ilk doğduğunda bakıma muhtaçtır, belki de bu sebeple yetersizlik hisseder derinlerinde bir yerde. Büyüdükçe, işlerini kendi görmeyi öğrendikçe, yeterlilik duygusu oluşmaya başlar. Ancak başkalarıyla kıyaslanıp, fazlasıyla eleştirildikçe yine yetersizlik duygularıyla dolar.

Çocukken gereğinden fazla eleştirel davranan, takdir göstermeyen ebeveynler tarafından büyütülmüş olmak ya da hiç sorumluluk verilmemesi, otorite figürleri/öğretmenler tarafından küçük düşürülme, akran zorbalığı, travma sonrası stres, taciz, kaygı, depresyon, kaldırabileceğinden fazla yüklenilen sorumluluklar yetersizlik duygusuna yol açabilir.

İnsan her ne kadar başarılı işler yapsa, güzel çalışmalarda bulunsa da kendini yeterli hissetmeyerek içinde huzursuz hissedebiliyor.
Yeterli hissetmeye giden çeşitli yollar vardır.
* Bunlardan ikisi yetersizliğin oluşmasına (geçmiştekine) benzer şekillerdedir. Bir tanesi insanın kendini daha altıyla kıyaslama şeklindedir. “Ben yine iyi yaptım sayılır, bunu bile yapamayanlar, çok daha kötü olanlar var.” (Sınıfta benden düşük not alanlar, benden az para kazananlar, daha kötü yapanlar var…)

Herkesin diğerlerinden daha iyi olan özellikleri olduğu gibi, başkalarının ondan iyi olan özellikleri de olacaktır. O nedenle kıyas yeterli hissetmek için uygun bir yol olamaz.

* Bir diğeri ise onay alma ihtiyacı. Kişi yaptığı, seçtiği konusunda çevresine sorar. Yeterince iyi miyim? (Bunu satın alayım mı? Yaptığım güzel olmuş mu? Bu konuda yeterince iyi miyim?)

İnsanların tercihleri, onayladığı şeyler farklıdır. Başkaları ne der diye düşünmek, tercihlerini kendin dışında bir güce vermektir. Başarılı olanları da eleştirenler, onaylamayanlar da çıkar. Öncelikle yaptıkların sana iyi gelsin, kendini iyi hisset.

Yetersizliğin bir diğer yansıması da narsizmdir. Kişi kendini başkalarından üstün görerek, diğerlerini aşağılayarak yetersizlik duygularının tersini yansıtmaktadır.

Gerçekten yeterli hissetmek için:

* Kendi özünü kabul et, özgünlüğünün öz-el (öze ait olduğunu) bil. Başkalarıyla kendini kıyasladığının ruhunun o eşsiz güzelliğini sıradanlaştırdığının farkında ol. Herkes farklılıklarıyla bütünün ahengini tamamlar.

* Kendini ilerletmek için başkaları yerine bir önceki halini ölçü olarak gör. Geçmişte yeterince iyi yapamadığın neleri bugün daha iyi yaptığını fark et. Aynı şekilde bugün yeterince iyi olmadığını düşündüğün konular üzerinde çalıştıkça daha iyi yapacağına güven. Bu gerek yemek yapmak olur, gerek sunum.

* İyi olduğun yönlerine odaklan. Her insanın iyi olduğu taraflar mutlaka vardır. Bazen görmeyiz, ancak bir arkadaşımız hatırlatabilir. Başkalarının iyi olduğu tarafları takdir et, bu şekilde iyi özellikler görüldükçe büyür. Başkalarından beklemek yerine önce sen kendini takdir et.

* Eksik/zayıf gördüğün yönlerine “gelişmeye açık yönler” olarak bak. Çünkü nasıl tanımlarsan o şekilde olur.

* Geçmişi geçmişte bırak. Hemen herkesin kendini başarısız hissettiği, küçük düştüğü, yetersiz kaldığı anlar olmuştur, bu doğaldır. Yapamadıkların yerine yaptıklarını/başardıklarını hatırla. Bu birinin yüzüne gülücük kondurmak da olabilir.

Bilinçaltında olumsuz kayıtlar, inançlar varsa onlardan özgürleş. Bazen yaşanmışlığın duyguları öyle yoğundur, düşünceyle değişmez. Bu konuda bilinçaltı, duygu odaklı çalışmalara katılabilirsin. Her şeyi kendin çözemeyebilirsin, uzmanlardan destek istemek her konuda doğaldır.

* Gelişim, öğrenmek, uygulamak için zaman ver. Bazı şeyler vakit alır. Herkesin zamanı farklıdır. Kimi bir okuyuşta anlarken, kim ilk denemede başarır. Ancak onların da zorlandığı başka konular vardır. Çok kere okuyup anlayanın, onlarca deneme sonrası başarının da farklı konularda yetenekleri olabilir.

* Hataları başarıya götüren basamaklar olarak gör. Büyük buluşlar binlerce hatalardan sonra ortaya çıktı. Hata yapmanın başarı sürecinin bir parçası olduğunun farkında ol.

* Şimdide ve anda ol. Dağınık bir zihin insanın potansiyelini ortaya koyuşunu etkiler. Başarmak istediğin bir konuda çalışırken, kafanı başka yerlere götürme. Kimse sorunsuz bir hayat yaşamıyor. Geçmiş ve gelecek kaygılarını bir an için bırakarak, yaptığın eylemde ol.

* Kendini sabote etmek yerine motive et. Düşüncelerin ve kendine verdiğin telkinler, dış dünyadan daha çok etkiler hayatını. Bir işi yapamayacağını düşünüyor ve başta kendin inanmıyorsan yüksek ihtimalle öyle olur. İçinden söylediklerin dışına da yansır.

*Beliz Gonca Kubat

Yetersizlik yaşadığın anı ve duygulardan özgürleşmek ve yeterliliğini, potansiyelini hissetmek için aşağıdaki formu doldurabilirsin. Katılım limitlidir.